Günümüzde minimalist yaşam stilinin benimsenmesi ile birlikte iğne oyası modelleri için çeyizlerimizde verdiğimiz önem bitiyor gibi görünse dahi iğne oyası dantel, kendisine farklı kullanım alanları oluşturarak kendisine verilen önemin azalmasına asla izin vermiyor. Peki, bu binlerce senelik güzelliğin bu uzun yaşamının sırrı ne?
Geçmişte iğne oyası dantel modelleri sehpalarda, vitrinlerde, televizyonlarda, kitaplıklarda, havlu kenarlarında, bohçalarda, yemek masalarında ve mutfak raflarında yani kısacası evlerin özellikle de yeni gelin evlerinin her alanında görürdük. Gel zaman git zaman bu güzellik ana bir parça olmaktan çıkarak detaylarda gizlenir hale gelse de asla tamamen ortadan kaybolmadı ve her gelinin çeyizinde varlığını sürdürmeye kendine yer ayırmaya devam etti.
İğne Oyasının Tarihi
Uzun bir dönem boyunca her çeyizin vazgeçilmezi olmayı başarmış el emeği göz nuru iğne oyası dantel modellerinin tarihinin M.Ö. 2000’li senelere dayandığı yapılan kazılarda elde edilen dantel örnekleri ile tespit edildi. Dünya Literatüründe Türk danteli olarak geçen ve bir dantel işlemesini tanımlayan sözcük olan “oya” sözcüğünün herhangi farklı bir dilde karşılığının olmaması, her ne kadar ülkemizde Fransız danteli rüzgârları esiyor olursa olsun iğne oyası dantelin mucidinin Türkler olduğu fikrini kuvvetlendiriyor. Öyle ki oyalar ve el düğümü bağlamaların yurt dışında da Türklere özel bir dantel tekniği olduğu kabul görüyor.
Her ne kadar iğne oyası dantel ile alakalı olarak bahsettiğimiz bulgular dantelin mucidinin Türkler olduğu fikrini işaret ediyor olsa da dantelin ilk görüldüğü bölgeler Orta Asya, Çin ve Eski Mısır olarak karşımıza çıkmakta.
Yakın tarihimizde şahitlik ettiğimiz duruma dayanarak iğne oyası dantelin annelerimiz ve ablalarımızın çeyizleri için yaptığı bir uğraş, bir kadın işi olduğu yanılmasına düşsek dahi iğne oyası dantelin geçtiğimiz yüzyıllarda devletlerarası hediye konusunda da önemli bir yer tuttuğu da yadsınamayacak bir gerçek.
18. yüzyılda Fransa Kralı XIV. Louis için yapılmış olan Brüksel dantelinde Osmanlı Armasının da yer alıyor olması, iğne oyası dantelin devletlerarası hediye edilmesini kanıtlıyor olmasının yanı sıra Türklere özel iğne oyası dantel yöntemlerinin oya ve el bağlamasının haricinde örneklere sahip olduğunu da gösteriyor.
